AMSTERDAM – “De economische malaise is nog zeker niet ten einde!” klonk het hedenochtend op BNR en RTLZ. De nieuwsberichten liegen er niet om. Het is voor een gewone burger een ondoorzichtige spaghetti van financiële verplichtingen geworden. Wie afstand neemt van de materie en de logica probeert te ontdekken, is al snel het spoor bijster. Verschillende landen in de Europese Gemeenschap verkeren in financiële problemen. De wirwar van onderlinge verbanden, leenconstructies en aandelenhandel maken het er allemaal niet duidelijker op. Er wordt gesproken over afwaarderen, herfinancieren en stresstesten van banken in Europa. De ene na de andere regering moet zich garant gaan stellen omdat systeembanken dreigen om te vallen als het vertrouwen door de burger wordt opgezegd. Er moet voorkomen worden dat mensen het vertrouwen opzeggen en massaal tot opname van spaargeld over gaan. Alleen snapt de gewone mens het nog wel ná alle informatie uit de pers?
Wat betekent het voor het bedrijfsleven?
De financiële crisis beperkt zich niet tot de bankenwereld. Het bedrijfsleven ervaart dagelijks de problematiek van de economische malaise. Financieringen zijn zeer moeilijk tot niet meer te verkrijgen. De gevolgen laten zich niet onbetuigd want winstwaarschuwingen, aankondigingen van ontslagen en extreme kostenreducties maken dagelijks deel uit van de nieuwsberichten. We kunnen ons met recht de vraag stellen of we de echte recessie al hebben gehad of dat we afstevenen op een economische ontploffing. Het vliegwiel der financiën begint piepend en krakend tot stilstand te komen voor conservatieve bedrijven. Het Nieuwe Werken heeft voor veel bedrijven slechts een kortstondige besparing opgeleverd. De reden laat zich raden, want alleen kantoorruimte sluiten zonder de medewerkers te leren wat ‘Het Nieuwe Werken’ inhoudt is funest voor de binding met het bedrijf. Het is nu al te merken dat bepaalde functies slechts alleen nog ingevuld kunnen worden met zelfstandige professionals die niet meer voor een vaste werkgever willen werken. De kwaliteit in de kern van het bedrijf begint te zakken en de teloorgang komt in het verschiet. De kosten voor het uit laten voeren van arbeid reizen de pan uit. Desondanks blijven topbestuurders zich op een conservatieve wijze alleen richten op de aandeelhouderswaarde en worden medewerkers steeds vaker gedevalueerd tot slechts cijfers in het spreadsheet. In plaats van zich te richten op gezond ondernemerschap & innovatie, is er alleen focus voor kostenbesparing.
De wetenschappelijke onderzoeken zeggen genoeg!
De onderzoeken van de afgelopen drie jaar wijzen uit dat de vergrijzing is gestart. Concreet stevenen we af op een vermindering van jonge kwalitatieve arbeidskrachten die nog in dienst willen treden van een bedrijf. Zij willen meer balans in werk en privé. Veel beroepen zijn uitermate geschikt om afwisselend ’thuis’ of ‘op kantoor’ te verrichten. Het meest recente onderzoek heeft uitgewezen dat mensen die geregeld thuis kunnen werken, productiever zijn dan op kantoor. De verhouding in het onderzoek geeft aan dat op kantoor ca. 8 uur nodig was om de werkzaamheden te verrichten tegen 5,5 uur bij het thuiswerken. Het is niet vreemd, want hoe vaak wordt u op kantoor van uw werk gehouden voor zaken die u niet rechtstreeks aangaan? Natuurlijk is het sociale en functionele contact ook van groot belang. Daarom moeten werkgevers meer aandacht besteden aan de wens voor balans. Medewerkers zijn geen cijfers in slechts een ‘spreadsheet’. De medaille heeft altijd twee kanten. Het personeelstekort in respectievelijk ICT (73%) en Technische Beroepen (62%) loopt al sinds 2010 op. Het tekort aan gekwalificeerde medewerkers was in 2010 bij ‘slechts’ 23% van de bedrijven het geval, inmiddels is dat al weer opgelopen tot 35% van de bedrijven. En deze koers zet zich voort als we de verschillende onderzoeken moeten geloven. Er moeten veranderingen komen, maar ziet men dit eigenlijk wel in?
Een nieuwe economie is aan het ontstaan!
[Werving] De meeste bedrijven krijgen nu op vacatures nog aardig wat aanmeldingen binnen. “Het valt wel mee!” zeggen daarom de bestuurders. Wat echter niet wordt meegenomen is dat de werving en selectie exorbitant veel tijd kost. Het doorwerken van de CV’s, gesprekken voeren, testen begeleiden en contractuele elementen afstemmen betekent een serieuze kostenpost die vaak achterwege wordt gehouden bij de vaststelling van kosten voor arbeid.
[Reorganisatie] De economische ontwikkelingen dwingen bedrijven om structurele wijzigingen door te voeren. De conservatieve bedrijfsmodellen houden geen stand meer. De “oude” hiërarchische structuren zijn geen waarborg meer voor een gezonde financiële toekomst van het bedrijf. De tijd van innovatie van het bedrijf is aangebroken. Waar men voorheen over ‘een verandertraject’ sprak, kunnen we nu vaststellen dat veranderen een onderdeel is van de dagelijkse dynamiek van het bedrijf.
[Arbeid] Het belang is aanwezig om ook op een andere wijze te gaan kijken naar te verrichte werkzaamheden. Van ‘outsourcing’ tot ‘offshoring’, van ‘in vaste dienst’ tot ‘zelfstandige professionals’ moeten onderdeel uitmaken van de bedrijfsvoering. De grootte van bedrijven meten we binnenkort niet meer af aan de ‘hoeveelheid’ medewerkers, maar aan de innovatiekracht van het bedrijf. Hoe snel kun je inspelen op de wijzigende vraag in de markt en weet je dat te vertalen naar de juiste invulling van arbeid.
[Voorbeeld] In het zuiden van het land is een bedrijf gevestigd dat al jaren met dit bijltje hakt. Zij weten heel goed in te spelen op de vragende markt voor de producten en weten zodanig technisch te innoveren dat de markt ook blijft vragen. De kern van het bedrijf, waar ik de naam niet van zal noemen, is een krachtige High Performance Organisatie. Zij laten zich aanvullen met een externe populatie aan specifieke zelfstandige professionals waardoor er een optimale mix is bereikt tussen HPO en Operational Excellence. De aandeelhouderswaarde van deze organisatie maakt serieus onderdeel uit van de bedrijfsvoering, maar de “medewerkerswaarde”, ongeacht in welke vorm, ook!
Hoe nu verder?
Het begint allemaal bij de vraag “Wat is de reden van ons bestaan?”. Hoe vaak vragen (top)bestuurders zichzelf deze vraag af? Het zijn veelal mensen die hun sporen hebben verdiend in de ‘oude’ economie. En wanneer deze ‘oude economie nog 100 jaar had bestaan dan had er zeker niets veranderd. Alleen is de verandering al in volle gang. Het wordt tijd dat men dit ook wil gaan beseffen. Degene die zich nu open durft te stellen voor ideeën van de ‘nieuwe’ economie gaat er geen spijt van krijgen. Het betekent wel een serieuze en noemenswaardige verandering in de gedachtegang. De gezegde ‘Ik wens je veel personeel’ zal eerdaags tot het verleden gaan behoren. Het gaat erom wie de te verrichte arbeid op de juiste wijze weet te organiseren tegen acceptabele kosten. Vele knappe koppen buigen zich dagelijks over het fenomeen arbeid. Verbazingwekkend gebeurt dit alleen vanuit één bepaalde visie of beter gezegd vanuit één denkkader. En daar ligt ook de beperking. Door een uitdaging van vele kanten eerst te belichten ontstaat een helder beeld over ‘de weg’ die noodzakelijk is om te overleven. Het beeld zal voor vele bedrijven een substantiële verandering betekenen in doelstelling, samenstelling en financiële stromingen. In de jaren 2010 t/m 2015 moeten bedrijven hun bestaansrecht op een geheel andere wijze gaan waarborgen. En degene die het niet doen? Die merken vanzelf de beweging in de markt, in de arbeidsvoorziening en in het rendement. Zonder waarde van arbeid houdt de aandeelhouderswaarde vanzelf op!
Alle begin is moeilijk…
“Er was eens…” staat symbool voor sprookjes. Het gaat er ook niet om dat uw mijn mening gelooft. In dit blog heb ik alleen een aantal feiten uit onderzoeken op een rij gezet. Een aantal persoonlijke waarnemingen en standpunten verwoord en aangegeven dat mens en arbeid tot in lengte van tijden aan elkaar verbonden zullen blijven. Of de werkzaamheden nu dagelijks op de werkvloer gebeuren in Nederland, Europa of elders maakt niet uit. De arbeid moet worden verricht om de aandeelhouderswaarde te kunnen behouden en te doen laten stijgen. Het is een discrepantie in terminus zoals wel eens wordt aangegeven. Tenslotte betekent het reduceren van personele kosten door het ontslaan een serieuze besparing. Maar is uw bedrijf ooit opgezet om op basis van besparing een waardevolle plek in toekomst te vinden? Volgens mij is het verrichten van arbeid om te komen tot producten en/of diensten en deze weer te verkopen het ultieme doel. Hiermee komt extern geld het bedrijf binnen waardoor je verder kunt ontwikkelen. Een gezonde inkomstenbron financiert de bedrijfskosten, de innovatie en maakt aandeelhouders tot tevreden mensen. Ik stel mij tot doel om mijn kennis en kunde in te zetten om mensen dit te laten inzien. Om tot besef te komen dat ondernemerschap zich richt op ‘aan de man brengen van…’ Het ontwikkelen (innovatie) van nieuwe diensten en producten betekent als een goede huisvader omgaan met de financiën van het bedrijf. Geen extreme kosten uitgeven als de inkomstenbron dit niet toelaat, maar zorgen dat er een gezond balans is tussen inkomsten en uitgaven. De creativiteit van de mensen (intern en extern) ten volle benutten om tot innovatieve ideeën te komen waar klanten vrolijk van worden. De mens in het bedrijf net zo goed laten innoveren als de organisatie zelf. En tenslotte het lef hebben om mensen die dat niet willen een andere toekomst te geven.
Ter overweging…
Mijn persoonlijke mening doet er op zich helemaal niet toe. Het is mijn wijze van denken en handelen. Of ik nu schrijf vanuit mijn rol als ondernemer of als werkgever of als werknemer, voor mij zit er geen verschil in. Mijn passie drijft mijn motivatie. Iets wat ik bij flink wat mensen mis is de passie. Zij werken bij een werkgever, beginnen op een bepaalde tijd en stoppen op een bepaalde tijd. Zij zijn of heel erg tevreden of juist heel erg ontevreden. Alleen er iets mee doen gebeurt niet. Tot dat er een lichamelijke klacht (lees: burn-out) de kop op steekt of dat men wil opstappen. Dan gaat er bewust worden nagedacht. Ineens ziet iemand dat hij/zij al jaren iets doet wat eigenlijk ver van de eigen ik ligt. Hierover kan ik maar één tip geven, ga je gevoel achterna. Bespreek met jouw leidinggevende juist jouw ambitie. Spreek uit wat je voor ogen hebt als je denkt aan werken. Een wel nadenkende werkgever zal in eerste instantie overvallen worden in zijn/haar gevoel, maar na een kop koffie beseffen dat hij/zij te maken heeft met een sterk gemotiveerde medewerker/medewerkster. Iemand die liefde heeft voor het bedrijf, echter zichzelf in de dagelijkse gang van zaken heeft laten verzwelgen. Dit zijn juist de medewerkers die de kern van het bedrijf moeten vormen. Zij kennen het product of de dienst als geen anders. Weten vaak precies wat er leeft bij een klant. En tenslotte weten binnen het bedrijf degene te vinden die nou net wel het klusje kan klaren wat moet gebeuren. Deze medewerkers noemen wij in het dagelijks leven vaak de ‘ambassadeurs van de organisatie’ omdat zij altijd maar doorgaan. Zij zijn trots op hun bedrijf…
De andere categorie van medewerkers hoeft ik niet aan te geven, want dat zijn degene die niet trots zijn. Die eeuwig en altijd tegendraads zijn. Zij willen niet ondernemen met elkaar, doch slechts aanwezig zijn en daarvoor worden betaald. Ja, ook die herkennen we allemaal wel en kosten het bedrijf tijd, geld en moeite. Om over de frustratie nog maar niet te spreken. Deze groep leeft van hun eigen passie, maar zijn ook niet te motiveren om hun passie achterna te gaan. Helaas moet je deze mensen soms met minder vriendelijke woorden vertellen dat de wegen wel eens kunnen gaan scheiden als dat nodig is. Uiteraard alleen nadat je als werkgever alles in het werk hebt gesteld om een gezonde prettige toekomst te stimuleren voor degene. Het enige wat er nog overblijft is dan elkaar de hand te schudden en een goede regeling te treffen… Of zoals Chazia Mourali ooit sprak: “Tot ziens!“