AMSTERDAM – In Nederland beschikken we over een uitgebreid sociaal stelsel wat zijn weerga in de wereld niet kent. Wanneer je in Nederland zonder werk komt te zitten dan is er een vangnet. Althans dat is wat politici pretenderen. Om daar uitvoering aan te geven is het veelkoppige monster UWV ooit in het leven geroepen. Deze organisatie behandelt de aanvragen, kent uitkeringen toe en houdt toezicht op de plichten die werkelozen hebben. Op zich een goede zaak als dit ook zo gebeurd dat ieder mens het kan begrijpen. De waarheid is echter weerbarstiger. De doelstelling van het UWV is niet het tegemoet komen van hoop!
Ruim 500.000 zichtbare werkelozen zijn volledig afhankelijk van deze organisatie om maandelijks een inkomen te krijgen. De eisen die gelden om daarvoor in aanmerking te komen zijn vastgesteld door de politiek. De informatie welke de politici ontvangen vormt de basis om besluiten te kunnen nemen. Wanneer informatie incorrect wordt verstrekt door verkleuring van de waarheid dan worden besluiten incorrect genomen. Een verkleuring van de waarheid waardoor dagelijks vele mensen in een wurggreep worden vastgehouden door het UWV. Een veelkoppige organisatie met te hoge geldstromen, te dure projecten en te weinig resultaten welke deze grote verantwoordelijkheid rechtvaardigen.
“Heeft u zich al ingeschreven op werk.nl?” klinkt het aan de andere kant van de lijn. Jan van Modaal is een 52-jarige man van gemiddeld elan, vanaf zijn 17e jaar heeft hij gewerkt. Na 35 jaar bij slechts twee werkgevers is hij nu ontslagen. Hij heeft een brief meegekregen van zijn oude werkgever, een kleine vergoeding voor zijn bewezen diensten en komt nu voor het eerst in zijn leven in aanraking met het sociaal stelsel. Een stelsel waar hij tot op heden alleen aan heeft meebetaald, maar gelukkig nimmer gebruik van heeft hoeven maken. Hij was blij met zijn werk. Jarenlang ’s ochtends vroeg op de fiets naar het werk, broodtrommel en krantje mee en ’s middags na een dag hard werken de route op de fiets weer terug. Het had zo nog tot zijn pensioen door mogen gaan. Hij was tevreden met zijn leven. Tot dat het moment kwam dat zijn werkgever hem vertelde dat zij de werkzaamheden gingen verplaatsen naar een ander land. De productie is daar goedkoper, dus voor Jan was er geen werk meer. Daar stond hij dan! Vrijdagmiddag voor de poort van het bedrijf met een brief in zijn hand. Het hek ging op slot. Het was de laatste keer dat hij zijn werkdag hier had vervuld. En nu…
Maandagochtend vroeg, want zijn ritme was 35 jaar om 06:00 uur opstaan, kroop hij achter zijn eenvoudige pc. Een oud beestje, maar voor wat hij ermee deed een trouwe vriend. Jan is een levenslustige man met een positieve instelling. Hij gaat niet bij de pakken neer zitten. Als de pc is opgestart gaat hij naar werk.nl, de website van het UWV voor werkzoekenden. Zijn enthousiasme om weer werk te vinden is groot. Vroeger zou je naar een uitzendbureau zijn gegaan. Nu is het allemaal veel eenvoudiger is het hem verteld. Eenmaal aangemeld gaat hij op zoek naar vacatures. De website vermeld ruim 80.000 banen, dus zit hij niet zo in de rats. Er zit toch vast wel iets bij voor een goed gemotiveerde vakkundige productieman denkt hij bij zichzelf.
Jan staat nu volledig aangemeld met alle gegevens die nodig zijn om kenbaar te maken waar Jan voor staat. Maar er komt geen baan uit die past bij Jan’s kwaliteiten en ervaring. Hij kijkt nog eens goed of hij het allemaal wel goed heeft ingevuld. Voor de zekerheid stuurt Jan een bericht via het systeem naar het UWV. Een vreemde foutmelding verschijnt op het scherm als Jan op de enter-knop drukt. Vol van het aanwezige enthousiasme pakt hij de telefoon en belt het nummer op zijn brief van het UWV. “Goedemorgen met Jan van Modaal, ik heb volgens mij een probleem met het invullen van mijn informatie om te zoeken naar een baan…” en verder komt hij niet. Direct wordt hij onderbroken door de dame aan de andere kant van de lijn. “Dan moet u maar eerst een bericht sturen via het systeem” zegt de dame onvriendelijk aan de andere zijde. Hij is verbaast omdat kort daarna en slechts met enkele woorden heen en weer de lijn verbroken wordt. De hond blaft, Jan staat op en gaat een rondje met de hond. Voor het eerst sinds jaren loopt hij om 09:30 uur met de hond te wandelen in de wijk. Tijdens de wandeling denkt hij na. Probeert hij te denken wat hij fout deed. En komt tot de conclusie dat de wereld om hem heen wel erg is veranderd. Zijn stabiele veilige leven met alles erop en eraan is plotsklaps ineengestort… Zijn hoop is gekwetst!
Jan vanaf dat moment één van de cijfers in de boeken van het UWV. Hij telt mee! Maar niet op een wijze zoals hij gewend is om mee te tellen in de maatschappij. De hoop waarmee hij dezelfde ochtend op zoek ging naar werk via het UWV bleek een illusie te zijn. Een waan die dagelijks vele mensen moeten ervaren. De mensen die meetellen in de rapportage van het UWV aan de politiek. De rapportage welke aan de basis staat van vele belangrijke beslissingen. De media geeft uitgebreid berichtgeving over het niet-werkende ICT-systeem van het UWV waar ruim 500.000 mensen afhankelijk van zijn om weer aan het werk te komen. Wanneer je zo’n groot aantal mensen in jouw bestand hebt dan ben je een serieuze gesprekspartner voor bedrijven opzoek naar nieuwe (tijdelijke) medewerkers. Het UWV heeft echter teveel taken op hun bord. Het weer aan het werk krijgen van mensen is een belangrijke taak. Helaas snapt men bij het UWV niet hoe belangrijk deze taak wel niet is. Vele mensen verliezen dagelijks de hoop op een nieuwe toekomst. De vermelding van het groot aantal vacatures doet geloven dat er een kans is. Tot je erachter komt dat men bij het UWV niet begrijpt dat werkgevers een negatief beeld hebben bij uitkeringsgerechtigden. De vacatures zijn vaak gedateerd, teruggetrokken of misschien zelfs wel verstrekt om de vraag van het UWV te beantwoorden. Tenslotte wordt van werkgevers via repressie ook afgedwongen dat zij het UWV ondersteunen met aanbod van vacatures.
Desalniettemin blijft het UWV stoïcijns haar koers volgen. “Wij voeren slechts uit wat de politiek ons opdraagt!” is een veel gebezigde uitspraak. Enige vorm van sociale innovatie is er niet. Mensen ondersteunen met middelen om weer zicht te krijgen op een nieuwe toekomst gebeurt er niet. En dan zwijgen we nog maar over de oplossingen, want met een goedwerkende ICT-platform om mensen weer uitzicht te geven op een baan zou direct vele politieke, financiële en maatschappelijke gevolgen hebben. De economie zou zo maar eens positief beïnvloedt kunnen worden! Maatschappelijk wantoestanden als armoede zou zo maar eens kunnen verminderen. Het UWV zou zo maar ineens kunnen afslanken omdat door transparantie duidelijk wordt dat er niet zoveel mensen meer nodig zijn om de slinkende groep van werkelozen te ondersteunen. En de vacatures? Tsja, er is wel duidelijk dat er genoeg bedrijven zijn die op zoek zijn naar goed gemotiveerde en ervaren arbeidskrachten. Je kan als UWV als eerste aanspraak maken op deze vacatures, echter daar wordt niet op geanticipeerd. Nee, het UWV heeft als taak het “runnen” van werkelozen. En daar houden we ons mee bezig…