Update 31 januari 2018: “Het is weer raak! Nu ligt de uitzendbranche onder vuur! Terecht of onterecht dat dergelijke organisaties medewerking verlenen aan discriminerende uitvragen om arbeidskrachten? Het is duidelijk dat “rotte appels” in de samenleving het verpesten voor de grotere groep mooie glanzende appels! Werkgevers zoeken talentvolle mensen, de achtergrond, etniciteit, geslacht, leeftijd mag in dergelijke aanvragen nimmer een kader vormen toch? Het gaat toch om de kwaliteit van de persoonlijke kenmerken van een persoon?“
Amsterdam, 23 mei 2017 – Hedenavond was de zoveelste uitzending over ‘werkloosheid’ in Nederland. Deze keer een extra documentaire van Tros Radar. Een zeer gerespecteerd programma dat met de regelmaat van de klok wantoestanden feilloos weet te benoemen in eenvoudige en klare taal. Antoinette Hertsenberg heeft gedegen onderzoek gedaan en in de uitzending hedenavond de zenuwen flink bloot gelegd van de miljarden verslindende industrie rondom ‘Werkloosheid in Nederland!‘
Het bestrijden van werkloosheid, met name voor groepen met een (vermeende) afstand tot de arbeidsmarkt is de afgelopen decennia een ware industrie geworden. Een waarin vele banen zijn gecreëerd en de belangen heel erg hoog geworden om ‘bezig te zijn met werklozen‘. Van ‘het leren schrijven van CV’s‘ tot ‘mentale trainingen om het zelfvertrouwen te versterken‘ en alles wat er links en rechts om heen zweeft. Voor circa € 30.000,- tot € 40.000,- per jaar per werkloze wordt er aan kosten verspijkerd om mensen aan het werk te krijgen. Wat helpen deze, in mijn ogen ‘doekjes voor het bloeden‘ nou daadwerkelijk? Waarom blijft de perceptie bestaan dat veel van deze onvrijwillig werkloos geworden mensen eigenlijk niet willen werken?
Kijk hier de trailer van de uitzending van Tros Radar
Waarom maakt iemand als ik, met een serieuze baan in de Informatie Technologie zich eigenlijk druk om een ogenschijnlijk ver van mijn bed liggend onderwerp? Concreet omdat het niet ver van mijn bed ligt! Ook ik heb twee keer in mijn leven de uitdaging gehad om vanuit een negatieve positie weer terug te komen in de werkkring. Ook ik heb ervaren hoe het is om met een sterk CV, goede brieven, heldere gesprekken, niet te bereiken wat ik graag zou willen. Of het nou was na een ernstig auto-ongeluk, of door een reorganisatie, beide werden gekenmerkt door de bijzondere wereld die zich rondom werkloosheid beweegt. Ruim tien jaar zet ik mijn talenten en energie al in om als vrijwilliger bij stichtingen en als initiatiefnemer van diverse projecten mij hard te maken het systeem rondom de problematiek van onvrijwillige werkloosheid veranderd te krijgen.
Bron: Tros Radar, Antoinette Hertsenberg – Werkloosheid onder Vijftigplussers
Het systeem is fout! De weerstand om oprechte aandacht te geven aan werklozen in plaats van deze mensen bezig te houden met zinloze bezigheidstherapie is echter heel erg groot. De industrie houdt zichzelf in stand, maar nog erger, de organisaties die deze weerstand kan doorbreken durft het niet aan om de verandering teweeg te brengen. Daarnaast staat dezelfde industrie niet toe dat er innovatie plaats gaat vinden en Informatie Technologie ingezet wordt om zo’n veranderingen te ondersteunen en versnellen! Protectionisme ten top, want zolang er werklozen zijn, behouden de vele daarbij betrokken mensen betaald werk. En let wel! We hebben het hier niet over werklozen met arbeidsbeperkingen, laaggeletterdheid, of welke vorm van beperking dan ook, want daar is de participatiewet voor bedoeld om daar oplossingen voor te bieden! We spreken hier over kwalitatief goed opgeleide mensen met een schat aan ervaring in verschillende sectoren waar de vraag aanwezig voor arbeidskrachten.
Dit blog is, ondanks mijn scherpe toon, niet bedoeld als aanval op welke organisatie dan ook die zich op positieve wijze bekommerd om mensen die onvrijwillig aan de zijlijn staan. Het blog is bedoeld om de ogen te openen van een ieder die de weerstand in tact houdt waardoor de systeemwereld niet gaat veranderen en de mensen in de leefwereld (lees: samenleving) de dupe zijn. Of het nu gaat om de belastingbetaler welke onevenredig veel moet bijdragen aan de instandhouding van de oneigenlijke activiteiten, of de werkloze die zijn kansen naar mate het ouder worden ziet verdwijnen. Om nog maar te zwijgen over de vernedering van de welwillende werklozen in het huidige proces.
Waarom de felheid om te reageren met een blog op zo’n onderwerp? Nou daar kan ik kort en krachtig over zijn. Zo horen we niet om te gaan met onze medemens. Mijn principe is dat we moeten komen “van hangmat naar vangnet”. Daarmee bedoel ik dat iedereen wel eens onverwachts in de situatie kan belanden van onvrijwillige werkloosheid. In ons sociaal Nederland hebben we een stelsel dat ervoor moet zorgen dat mensen dan bij voorkeur tijdelijk worden voorzien van de middelen om een normaal bestaansrecht te kunnen handhaven. Hier sta ik voor 200% achter. Het moet enerzijds echter geen hangmat worden waardoor de motivatie, om weer aan het werk te gaan, al snel verdwijnt door de demotiverende behandeling bij de betreffende instanties. Anderzijds moeten de verantwoordelijken in het proces van bestrijden van de werkloosheid daarvoor ook de juiste actie nemen om te faciliteren en te stimuleren dat de werkloze medemens binnen afzienbare tijd weer actief is op de arbeidsmarkt.
Laten we recht doen aan de titel van dit blog. Waarom zijn er zoveel tegenstrijdigheden met betrekking tot anoniem solliciteren? We beginnen met een belangrijke framing van de woorden Anoniem & Solliciteren. In de algemene beeldvorming wordt veelal bedoeld het wegnemen van arbeidsdiscriminerende elementen waardoor mensen, vaak op de factoren leeftijd, geslacht, etniciteit, arbeidsbeperking, bij een eerste selectie buiten de boot gaan vallen. Minister Asscher, als voormalig verantwoordelijk bewindspersoon, heeft in zijn besluitvorming duidelijk kenbaar gemaakt niet achter anoniem solliciteren te staan. Waarom? Wat is de echte reden daarvan als je in het takenpakket hebt zitten om de kaders te scheppen dat mensen op een relatief eenvoudige wijze weer actief moeten worden op de arbeidsmarkt?
Naar de echte reden kunnen we slechts raden, want tot op heden is het antwoord nog nimmer goed gemotiveerd gegeven. De organisatie die zich vanuit beleid bezighouden met de werkloosheid is duidelijk chronisch allergisch (lees: angstig voor de effecten) voor alles dat anoniem is. Kijken we door de bril van een bedrijf dan willen we graag vanaf de eerste seconden weten met wie we te maken hebben. Echter de gemiddelde recruiter krijgt na publicatie van een vacature soms tientallen tot honderden brieven met CV’s binnen. Hoe goed iemand ook is als recruiter, de tijd ontbreekt eenvoudigweg om alle brieven te lezen en de CV’s te verifiëren. De tijd dat wordt besteed aan een brief/CV in de eerste selectie is ca. 6 seconden. De laatste van de drie belangrijke spelers in de discussie over anoniem solliciteren zijn de uitvoerende organisaties waar het aantal jobscoaches, CV-trainers, administratief ondersteunend personeel etc. etc. per dag lijkt te stijgen.
Wie zijn eigenlijk de dupe van het beleidsmatig tegenhouden van anoniem solliciteren? Waarom is er zo’n weerstand tegen het zinvol inzetten van innovatieve oplossingen die de menselijke subjectiviteit reduceert en de effectiviteit van het vinden van de juiste mensen verhoogd? Tel daarbij de beperking van alle in het proces benodigde tijd voor het uitvoeren van het menselijke denken en handelen versus de rekenkracht en intelligentie van moderne technologie. Dan moet je logischerwijs toch voorstander zijn van oplossingen die al deze negatieve effecten wegneemt? Of spelen er dan toch andere zaken die innovatie van de arbeidsmarkt tegenhoudt? Zijn er helemaal geen actuele banen beschikbaar? Op al deze vragen is een logisch antwoord te geven, echter wil ik een aantal tegenstrijdigheden noemen waardoor er aardig wat Jannen met de Pet aan de zijlijn staan.
Werkgevers zouden gebaat zijn bij goed personeel. Een gezonde omzetgroei van een bedrijf is heden ten dage goed te realiseren met verregaande robotisering en digitalisering daar waar het repeterende, vervuilende of gevaarlijke werkzaamheden betreft of door inzet van meer goed gemotiveerde en gekwalificeerde arbeidskrachten. De selectieprocedure is echter uitermate kostbaar en levert niet altijd de parels op die een bedrijf zich wenst. De reden is niet eenvoudig, maar heeft wel degelijk te maken met de wijze hoe recruiters (en ook bedrijfsleiders) aankijken tegen sollicitanten. Stel je nu eens voor dat je de subjectieve instelling van de mens wegneemt en je puur richt op de talenten en ervaring die benodigd is om de arbeidsactiviteiten ten uitvoer te brengen. En pas in een laatste selectiestap te weten of het een man of vrouw is, of wat de leeftijd of etniciteit is. Kun je dan als werkgever nog wel nee zeggen tegen een kandidaat als blijkt dat verder alle relevante zaken geverifieerd aanwezig zijn? Wat betekent dat dan voor een recruiter?
Kortom, de tegenstrijdigheden van anoniem solliciteren zijn juist voordelen als de framing van het anoniem solliciteren op een correcte wijze zou plaatsvinden. Het betekent echter ook een significante kanteling van de arbeidsmarkt en denkwijze over het werven en selecteren van mensen. Mensen die beschikken over de juiste persoonlijke kenmerken zouden zonder vooringenomenheid en/of vooroordelen zomaar eens boven aan de lijst kunnen komen. Wanneer je als werkgever een geschikte kandidaat, op basis van de persoonlijke kenmerken, krijgt voorgeschoteld, zonder dat de subjectieve gevoelens van een recruiter, jobscoach o.i.d. meewegen in de voorselectie, en het blijft dat het om een 50-plusser gaat, zou je die dan nog willen afwijzen? Of ga je dan juist meer waarde hechten aan het anoniem solliciteren (ingegeven door inzet van moderne technologische oplossingen ondersteund met artifical intelligence waardoor CV’s niet meer benodigd zijn) dan aan de bestaande recruiter die in de voorselectie een dergelijke kandidaat al had afgewezen?
Belangrijk om te begrijpen is dat het niet bedoeld is om de kwalitatieve recruiter weg te cijferen. Maar je houdt toch liever de interviews met iemand die al stevig aan de kwaliteitseisen voldoet van een vacature dan er na vijftien minuten (of zelfs soms sneller) erachter te moeten komen dat je verkeerde kandidaat heb uitgenodigd? Durf je als werkgever te innoveren op het gebied van werving en selectie van nieuwe arbeidskrachten? Of nog beter, zou je niet graag willen weten of in de populatie van huidige werklozen mensen zitten die juist jouw bedrijf kunnen helpen om een nieuwe stap te kunnen maken? Door afwezigheid van die wetenschap over de beschikbare kwalitatieve beschikbare populatie laat je misschien nu wel kansen lopen die je graag zou willen aanpakken.
Resumerend, de tegenstrijdigheden bieden in de hedendaagse tijd juist kansen! Voor werkgevers om de juiste mensen te werven. Voor bemiddelende organisaties om substantieel te besparen op werving- en selectiekosten. Voor de werkloze medemens om via een eerlijke en objectieve weg weer uitzicht te krijgen op betaalde arbeid. En last but zeker not least, voor de organisaties belast met de uitvoering van beleid omdat geldstromen significant gaan veranderen door reductie van het nodeloos te geven trainingen en cursussen die de persoonlijke kenmerken van een werkloze niet eens inzichtelijk maakt, totaal geen versterking van het zelfvertrouwen stimuleert (ergo: juist het vertrouwen doen wegnemen) en als resultaat geeft dat na b.v. 10 weken vrijwillige en onbetaalde deelname er zeker nog geen zicht is op betaalde arbeid. Dit kan grotendeels, ook binnen de bestaande wet- en regelgeving worden gerealiseerd! Snapt u de materie nog? Begrijpt u nog waarom we gisteren al niet begonnen zijn met anoniem solliciteren?
Wens u allen veel wijsheid!
© 2017-2018 Richard J. Raats, Vicevoorzitter Stichting Fibonacci Talents Community
Nawoord
De motivatie om dit blog te schrijven is wel duidelijk volgens mij. Voor Stichting Fibonacci Talents Community zet ik mij als bestuurslid en vrijwilliger (Coach4Talents/Senior4Talents) vol energie in om (1) het onderwerp ‘anoniem solliciteren‘ op de (politieke, ambtelijke en maatschappelijke) agenda te krijgen, (2) daarmee mensen met ‘een vermeende afstand tot de arbeidsmarkt‘ te ondersteunen met faciliteiten, coaching en netwerk van werkgevers en (3) innovatieve en creatieve oplossingen te genereren die daadwerkelijk ‘kansen creëert op het verkrijgen van betaald werk!‘