DEN HAAG – Aan het einde van de 18e eeuw startte in Groot Brittannië de Industriële Revolutie. De veranderingen betekenden een ware trendbreuk ten opzichte van eerdere veranderingen waardoor men de industrialisatie bestempelde als een revolutie. Wat in Groot Brittannië was begonnen sloeg al snel over naar de landen in Europa om vervolgens de gehele wereld te veroveren. De gevolgen waren verstrekkend!
De eerste revolutie – Stoom
De overgang van handenarbeid naar machinale arbeid zorgde niet alleen voor een versnelling van de welvaart, maar bracht ook een verhoging van de werkeloosheid met zich mee. Mensen werden ‘gedwongen’ om een andere richting in te slaan qua werk. In eerste instantie was er ten gevolge van het verlies van arbeidsplaatsen een grote weerstand tegen de industrialisatie. De technologische innovatie was echter niet tegen te houden. De verbeteringen aan de stoommachine door James Watt zorgde voor het continu beschikbaar hebben van mechanische energie in plaats van door dieren opgewekte energie zoals ossen en paarden. Stoomenergie bleek de technische innovatie flink te stimuleren. Er waren minder mensen nodig om méér werk te verzetten in vooral een kortere tijd. De omscholing van handenarbeid naar denkwerk t.b.v. bedienen van machines werd een feit…
De tweede revolutie – Elektriciteit
In de tweede helft van de 19e eeuw kwam er een flinke versnelling in de ontwikkelingen. De uitvinding en toepasbaarheid van elektriciteit zorgde voor nog meer innovatie. Deze periode van de Industriële Revolutie kenmerkt zich vooral door een bredere toepassing van de verschillende energiebronnen. De keten van energievoorziening werd groter, de voorzieningen en machines geavanceerder, kleiner en breder toepasbaar. De verscheidenheid van energiebronnen betekenden een ware technologische innovatie. Nieuwe beroepen ontstonden, opleidingen waren sterk aan verandering onderhevig. De nieuwe beroepen zorgden tevens voor een dalende werkeloosheid ondanks de uitbreiding van de diversiteit van machinerie. Scholing van mensen was noodzakelijk om nieuwe mogelijkheden en toepasbaarheid van techniek te verkrijgen. Nieuwe scholen/educatie, nieuwe beroepen en nieuwe kansen was het resultaat. De groot industrieën namen meer en meer mensen in dienst om machines te bedienen, productie te verhogen en marktgebieden uit te breiden.
De derde revolutie – Computers en Communicatie
Half 19e eeuw deed de computer zijn intrede. Hiermee kwam de Industriële Revolutie in de derde fase in een waanzinnige versnelling. Informatie werd heel anders opgeslagen, automatisch verwerkt en beschikbaar op plaatsen waar het voorheen niet mogelijk was. Het gebruik van computers gaf inzicht in feiten, analyses en stelde deze weer beschikbaar voor gebruik. In zowel gebieden educatie als productie werd een nieuwe revolutie ontketend. Ook dit zorgde weer voor een goed stimulans op het gebied van educatie en vermindering van de werkeloosheid. Wel werden er hogere eisen gesteld aan beroepskrachten. De industrialisatie nam verder toe vanwege het gebruik van computers voor de aansturing van machinerie. De kansen voor mensen om een interessante leuke job te verkrijgen nam voor velen toe.
De crisis – Internet in de kinderschoenen…
In de afgelopen eeuwen zijn er meerdere oorzaken geweest die hebben geleid tot een negatieve economische situatie. De economische cyclus lijkt zich elke 7 jaar te herhalen. Wie de geschiedenisboeken erop naslaat, kan het patroon zo ontdekken. In dit blog focus ik op de laatste 10 jaar. Internet nam eind 90’er jaren een snelle vlucht aan. Té snel is achteraf gebleken, want vele investeringen vielen in het water in 2000. Eerst werd het Millenium als een probleem gezien en genoemd, echter zat de wortel van “verderf” dieper dan men in eerste instantie dacht. Diverse bedrijven waren opgestart met “Vreemd Vermogen”. Hier werden ook grotendeels de salariskosten uit betaald waardoor de drang naar “ondernemerschap” en “verwerven inkomsten” niet genoeg aanwezig was. Investeerder hadden vertrouwen in de “mooie brochures” en “nieuwe technologie”. “In het land der blinden is één oog koning” waardoor met een beetje brochure, goed verhaal en de schets van een zonnige toekomst, aardig wat geld opgehaald kon worden. Of het bedrijf nu inkomsten genereerden of zelfs winst ging maken was niet duidelijk. De beursgang van Worldonline was de klap op de vuurpijl. De hebberigheid van mensen zorgde er voor dat de “narigheid” openbaar aan de oppervlakte kwam.
De breuk in het vertrouwen in de ontwikkeling van het Internet was een voldongen feit… De werkgelegenheid kreeg een ferme klap. De kleinere bedrijven gingen achter elkaar failliet en ontslagen volgden elkaar op. Toch waren er ook partijen die er wel bij vaarden. De grote ICT-bedrijven, beperk mij in dit blog ook even tot dit bedrijfssegment, groeiden als een bezetene. Vooral degene met een lange staat van dienst en bestaan genoten ten volle van het wel aanwezige vertrouwen. De computer was al niet meer weg te denken op kantoor. Die moest toch beheerd worden. In razend tempo ontstond er een tekort aan ICT’ers. Hierdoor kwam een grootschalige omscholing op gang. Uiteraard waren er ook de goudzoekers, want ICT betaalde goed, een auto, telefoon en laptop kreeg je dag één cadeau en eenmaal via een Service Desk ingestroomd dan kun je je snel vaardig maken. En zo resulteerde het dat “overschotten” in andere beroepsgroepen sneller verdwenen omdat mensen over stapten naar de ICT. De grote ICT-bedrijven maakte het in hoogtij zo bont dat je naast een ‘eigen leaseauto’ zelfs een auto cadeau werd gegeven voor de partner. Het leek wel niet op te kunnen in de ICT…
De crisis – Internet in de puberteit…
De groei van de ICT-bedrijven ná 2001 was goed te verklaren. Bedrijven hadden grootschalig in de voorgaande jaren de computer zijn intrede laten doen. Werden computers in eerste instantie ingezet voor de meest belangrijke zaken in het primaire proces om de productie te kunnen versnellen, dit veranderde al snel in ‘overal’ een computer. De software werd steeds gebruikersvriendelijker mede dankzij de uitbreiding van de grafische interface door Microsoft. Het werd steeds eenvoudiger om iemand met een computer te laten werken, want op het scherm kijken en klikken op iconen kon tenslotte iedereen. Wie net even wat slimmer was, beter keek wat hij/zij op het scherm zag en dit wist te begrijpen en te vertalen naar “Wat kan ik ermee?”, werd al snel bestempeld als ‘Consultant’. Waren tot kort daarvoor nog ‘code op prompt’ noodzakelijk, nu kon bijna iedereen met een computer aan de slag. De kansen bij bedrijven namen toe! Een computer is altijd een ‘bijzonder’ middel geweest in een bedrijf. De ervaring leert dat het vanuit de boekhouding (software voor administratieve en boekhoudkundige bewerkingen waren erg in!) er vele mensen zich hebben gespecialiseerd in de ICT. Zij waren de sleutelgebruikers en wisten de meerwaarde van de inzet van de computer nog beter te beoordelen… De technologie van Internet, webtechnologie, had echter eind 90’er jaren wel al gezorgd voor een versnelling. De software voor toepassing van webtechnologie werd in een hoog tempo verder ontwikkeld. De programmeurs waren niet aan te slepen. De kosten stegen de pan uit, maar door de grootschalige bedrijfscontracten werd anders omgegaan met de schaarste op de arbeidsmarkt. De bomen groeiden in de hemel tussen 2001 en 2007…
De crisis – Internet is volwassen geworden…
De instorting van de huizenmarkt in de Verenigde Staten zorgde voor de start van een wereldwijde crisis. Investeringen in investeringen, risicovolle hypotheken en de daaraan verbonden financieringen en niet te vergeten de hebberigheid van mensen zorgden dat de crisis in grote snelheid om zich heen greep. De groei van het Internet maakte het mogelijk om in een relatief korte tijd informatie te brengen van A naar B. De eenvoudige wijze van het verkrijgen van informatie, verzamelen en analyseren van informatie ging met computers vele malen sneller. Het domino-effect was duidelijk merkbaar. Het transparant worden van de ‘financiële structuren en ondoorzichtige combinaties’ deed het vertrouwen van investeerders wederom verdwijnen. Toen het vertrouwen van de consument begon af te kalven waren de rapen gaar. De voormalige ‘onzichtbare’ financiële stromen werden ineens, mede door Internet, openbaar gemaakt. Waar voorheen informatie een of meerdere dagen duurde, kwam deze nu realtime beschikbaar. De media geeft tegenwoordig al berichtgeving als het om wijziging van enkele tiende procenten gaat. Het is al snel “negatieve berichtgeving”, terwijl als we realistisch kijken bij de sluiting van de beurs, dan blijkt het vaak slechts om enkele luttele tiende van procenten te gaan. Het brede publiek begrijpt er niets meer van. Het is allemaal negatief krijgen we te horen. Is dat wel zo? Of hebben we te maken met een nieuwe revolutie?
De nieuwe revolutie…
Iedere fase van de Industriële Revolutie heeft een stevige leercurve doorgemaakt. Eén waar verbeteringen of veranderingen in de afgelopen eeuwen altijd hebben geleid tot substantiële wijzigingen in de arbeidsmarkt. Alleen in dit geval zijn de gevolgen groter van aard. Nu machines en computers eigenlijk alles kunnen, is het weer noodzakelijk om mensen anders te gaan opleiden. De Y-generatie is al van mening dat “openheid” en “transparantie” standaard in het woordenboek staat. Dit is zeker nog niet het geval bij het management van diverse grote bedrijven. Men heeft regelmatig baat bij de “mindere zichtbaarheid” van het beleid. De nieuwe revolutie gaat zich kenmerken door communicatie en informatie. Openheid van zaken, doofpotten vernietigen en wegnemen van mistigheid in dossiers. Het gaat een ware verandering betekenen omdat bedrijfsvoering op een geheel andere wijze gaat plaatsvinden. Mensen willen alleen nog werken als het er eerlijk en prettig werken is. Als er geen politieke spelletjes worden gespeeld. Als menselijke waarde wordt onderkent en naar rato wordt beloond. In de eerste drie delen van de Industriële Revolutie stond ‘aandeelhouderswaarde’ boven aan de lijst van de bestuurders. In deze fase gaat het om menselijke waarde!
Innovatie van techniek blijft plaatsvinden. De krachtigste ontwikkeling die nu gestart is, is de innovatie van organisatie door meer te kijken naar ‘menselijke waarde’ en de innovatie daarvan. Het aantal zelfstandig ondernemers stijgt nog steeds wekelijks. Hoe moeilijk mensen het ook vinden, ze nemen de stap. Als medewerker in een grote organisatie zie ik zelfstandig ondernemerschap ook meer en meer toenemen. Samenwerken in een tijdelijke (project)organisatie met verschillende disciplines krijgt de overhand. Hoe de toekomst eruit zal gaan zien is koffiedik kijken, maar dat het substantieel gaat veranderen is een feit. Organisaties worden gedwongen om te veranderen. Géén mensen meer betekent geen productie. Géén productie betekent gewoonweg geen inkomsten en de teloorgang van de organisatie. De tijd van hierarchie is voorbij. De vraagstelling is dan ook niet meer:”Kunnen wij de mensen binnen houden?” maar meer “Kunnen we de werkomgeving bieden waarbinnen mensen hun expertise en inzet willen geven?”. Een waardige wijziging die de komende jaren de trend gaan bepalen.
De Human Value revolutie is begonnen… Het balans tussen gezin en werk staat weer centraal…
[…] Innovatie van organisaties betekent verhogen van ‘Human Value’! […]